Veelkleurig en smaakvol

De Israëlische keuken is veelkleurig en smaakvol. De uitbundige smaken van het Midden-Oosten, de heerlijke pittige gerechten van het verre oosten en de gezonden ingrediënten van Oost-Europa: samen vormen deze het veelkleurige palet van de Israëlische keuken. Hoe dat komt? Het heeft alles te maken met het feit dat veel Joden verspreid wonen over de hele wereld. Pas na het ontstaan van de staat Israël in 1948 verhuisden veel van hen naar het Beloofde Land. In dit seizoen van Feesten & Falafels vertellen we het verhaal van de Joden uit India, Zuid-Amerika of Noord-Afrika: elk met hun eigen recepten en ingrediënten.

Karolina: “Joden in de diaspora, dus buiten Israël, passen zich aan op de plek waar ze wonen. Ze maken gebruik van de ingrediënten die je op die plek kunt krijgen. Maar wat de Joodse keuken wereldwijd kenmerkt is het feit dat de gerechten koosjer zijn: je eet bijvoorbeeld geen varkensvlees. Melkproducten en vlees worden niet samen gegeten of samen gebruikt bij de bereiding van het eten. Daarom wordt er bijvoorbeeld relatief vaak gebruik gemaakt van plantaardige olie in plaats van boter.”

Onze gasten

In elke aflevering van Feesten & Falafels koken we samen met een gast die ons meer vertelt over het land of de regio die in de aflevering centraal staat. Ds. Kees van Velzen deelt bijvoorbeeld het verhaal van de Joden uit Oekraïne. Zanger Gerald Troost weet een heleboel te vertellen over de bijzondere geschiedenis van Joden in Ethiopië. Missionair voorganger Bert Noteboom vertelt met zijn kenmerkende enthousiasme de bijzondere verhalen van Joden uit Jemen. Ds. Oscar Lohuis deelt allerlei bijzondere inzichten over de Joden uit het oude Perzië en ds. Henk Poot laat de geschiedenis spreken van de Joden uit Polen.

Afgesloten van de buitenwereld

De Joden uit Ethiopië hebben een bijzonder verhaal. Al meer dan 2500 jaar geleden kwam deze Joodse stam terecht diep in de binnenlanden van Afrika. Eeuwenlang leefden ze er als eenvoudige boeren afgesloten van de buitenwereld. Maar altijd hielden ze het verlangen levend om ooit terug te mogen keren naar Jeruzalem. De Ethiopische keuken typeert zich door injera (een soort hartige pannenkoek) met allerlei dipsausjes. Karolina: “Injera is echt moeilijk om te maken. Daarom leer ik jullie om met gewone ingrediënten een eenvoudige variant te maken die qua smaak heel erg op de originele injera lijkt”. Zo maak je kennis met al die heerlijke smaken die voor ons soms wat onbekender zijn, maar waarvan je gaat houden!

Uittocht

Het oude Perzië, wat we nu beter kennen als Iran en Afghanistan, heeft een bijzondere geschiedenis die al begint in de tijd van de ballingschap bij koningin Esther. Al die tijd waren er veel Joden, maar dat veranderde in de afgelopen decennia. Waar er aan het begin van de 20^e eeuw nog zo’n veertigduizend Joden in Afghanistan woonden, is dat aantal inmiddels teruggebracht tot nul. In de Arabische landen gaat het net zo. Ds. Kees van Velzen: “Toen in 1948 de staat Israël onafhankelijk werd, werd het te gevaarlijk voor Joden in de Arabische landen. In enkele jaren tijd moesten de Joden massaal vluchten. Meer dan 800.000 Joden kwamen in die jaren aan in Israël.” Al deze gemeenschappen nemen ook hun cultuur mee en hun eigen smaken en tradities.

Joden uit Polen

Eeuwen geleden had Polen de grootste Joodse gemeenschap ter wereld. Er ontstonden rijke Joodse tradities in het land en ondanks het antisemitisme dat regelmatig oplaaide hadden Joden er een relatief rustig bestaan. Bekende Joodse gerechten zoals ‘gefilte fish’ vinden in dit land hun oorsprong. Karolina: “De Pools-Joodse keuken is weer heel anders dan bijvoorbeeld de Jemenitisch-Joodse keuken. Er wordt in Polen meer gebruik gemaakt van groentes zoals wortels en aardappels, terwijl de smaken uit Jemen zich vooral kenmerken door het gebruik van allerlei heerlijke specerijen. Dat levert een enorme diversiteit aan smaken op die samenkomen in Israël”.